به دست آوردن اطلاعات نظامی در میدان نبرد یکی از حیاتی ترین بخش های هر عملیات رزمی به شمار می آید. برای این منظور پهپادها به عنوان جدیدترین انتخاب فرماندهان نظامی مطرح هستند. پهپادهای بزرگ با ماندگاری بالا در آسمان، سرعت و ارتفاع پروازی زیاد، امروزه بار عمده جمع آوری اطلاعات را به دوش دارند اما یگان های پیاده کوچک، خصوصا واحدهای عملیات مخصوص گاهی نیاز به پهپادهای کوچک تر برای استفاده و جمع آوری اطلاعات در مناطق پیرامونی خود دارند.
"پهپادهای دست پرتاب" پاسخ به نیاز این نیروها بوده است. سامانه هایی مانند Raven و Skylark از جمله گونه های شناخته شده پهپادها در این کلاس به حساب می آیند. قابلیت جدا شدن و وصل شدن قطعات توسط نیروها، سبک و کم صدا بودن از جمله خاصیت های مورد نیاز برای این خانواده از پهپادها به شمار می آیند تا به کمک نیروهای مذکور بروند.
جلوگیری کردن از غافلگیر شدن نیروهای خودی و جمع آوری اطلاعات از محیط اطراف برای اتخاذ بهترین تاکتیک تهاجمی و یا تدافعی مهترین استفاده هایی است که از اطلاعات به دست آمده از این پهپادها می توان کرد.

رواج استفاده از پهپادهای دست پرتاب در دنیا

از سوی دیگر، با توجه به شکار پهپاد آمریکایی RQ-11 ملقب به Raven به معنی "کلاغ سیاه" توسط نیروهای مسلح کشورمان که یکی از پیشرفته ترین پهپادهای آمریکایی در بین پهپادهای سبک وزن نیروهای مسلح آمریکا به حساب می آید، مشخص می شود که آمریکایی ها نیز علی رغم در اختیار داشتن انواع پهپادها، همچنان از پرنده های دست پرتاب هم استفاده می کنند و از ابتدای دهه گذشته میلادی نیروهای مسلح آمریکا نیاز خود به یک پهپاد سبک با قابلیت حمل و پرتاب با دست، پرواز در ارتفاع پایین با توانایی فراهم کردن اطلاعات زنده در " زمان واقعی " در شرایط پر خطر را اعلام کرده اند.
این قابلیت آنقدر برای ارتش امریکا مهم بوده است که بیش از 19 هزار فروند از این پهپاد تولید شده و به عنوان پرتیراژترین پهپاد آمریکایی عملیاتی در حال حاضر شناخته می شود.
همچنین نیروی هوایی روسیه نیز چندی پیش اعلام کرد که آزمایش‌های اولیه یک سامانه پهپاد دست پرتاب با نام lskatel را آغاز کرده است. سامانه 97 هزار دلاری lskatel از یک پهپاد با وزن کمتر از 10 کیلوگرم به نام T-4 و کوله پشتی حاوی تجهیزات مخابرات و هدایت آن تشکیل شده است.
اما نیروهای مسلح کشورمان که در زمینه ساخت انواع پرنده های بدون سرنشین، یکی از قطب های مشهور دنیا محسوب می شوند در این بخش نیز خلاقیت و تدابیر مختلفی را تاکنون به نمایش گذاشته اند. در جریان نمایشگاه هوایی کیش دو نمونه از این پهپادها که یکی توسط سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح و دیگری توسط دانشگاه صنعتی مالک اشتر (هر دو وابسته به وزارت دفاع) طراحی و ساخته شده است مشاهده شدند که در این مطلب به معرفی این دو دستاورد جدید در حوزه پهپادها می پردازیم.

پهپاد نصیر

پهپاد دست پرتاب "نصیر" ساخت سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح یک پهپاد سبک وزن است که قابل استفاده برای نیروهای زمینی و دریایی را دارا می باشد. وزن این پهپاد جدید ایرانی با محموله نهایتا 6 کیلوگرم بوده و می تواند با سرعت 60 کیلوتر بر ساعت پرواز کند. شعاع عملیاتی این پهپاد 10 کیلومتر و زمان ماندگاری آن در هوا نیز در حدود 30 دقیقه می باشد.
"نصیر" می تواند در طول روز به صورت آنلاین به ارسال اطلاعات بپردازد که این قابلیت مهم کمک خواهد کرد اطلاعات و تحولات میدان نبرد در کمترین زمان ممکن به دست فرمانده و نیروهای عملیاتی برسد.
طول این پهپاد 6/1 متر و دهانه بال آن 5/2 متر است. دم، بالها و سایر بخش های این پهپاد قابلیت جدا شدن از هم را داشته و پس از انجام ماموریت به سرعت می توان قطعات مورد نظر را جمع آوری کرد. معمولا در این پهپادها از موتورهای الکترونیکی استفاده می شود که یکی از اصلی ترین مزایای آنها کم صدایی آنها می باشد که در بحث خفاکاری پرنده های مذکور در مناطق خاص بسیار مهم خواهد بود.
در مورد مکانیزم فرود این پهپاد اطلاعات خاصی در دسترس نیست اما این کلاس از پرنده های بدون سرنشین معولا یا دارای بالشتک های هوا هستند که در درون بدنه قرار داشته و در زمان فرود باز می شود و پهپاد به روی آن فرود می آید و یا با اصابت به زمین قطعات مختلف از نقاط مشخصی از هم جدا شده که پس از جمع اوری دوباره قابلیت سر هم شدن و پرواز مجدد را دارند.
این پهپاد می تواند در عملیات های مربوط به جمع آوری اطلاعات، کنترل تاسیسات دریایی، گشت های مرزی، مراقبت مرزی، کنترل ترافیک، کمک به اطفاء، جنگلبانی و مبارزه با قاچاقچیان به کار برود. با توجه به شرایط جغرافیایی کشورمان در مرزهای مختلف، استفاده از چنین سامانه هایی می تواند به افزایش اشراف رزمندگان ایرانی و قابلیت های عملیاتی کمک کند.

"Skylark" ایرانی

اما در غرفه دانشگاه مالک اشتر در نمایشگاه هوایی کیش نیز یک فروند پهپاد دست پرتاب کوچک به نمایش گذاشته شده بود که شبیه به پهپاد Skylark به عنوان یکی از پرنده های بدون سرنشین سبک و دست پرتاب مهشور دنیا محسوب می شود، بود. بر اساس اطلاعات به اعلام شده این پهپاد به طور کامل از فیبر کربن ساخته شده، وزن این پهپاد 5 کیلوگرم بوده و می تواند 1 کیلوگرم محموله را با خود حمل کند.
قطعات آن نیز قابلیت جدا شدن داشته و توسط یک نیرو قابل حمل است. از این نظر مشخصات نیز این پهپاد ایرانی تقریبا مشابه Skylark می باشد.

سیستم پیشران این پهپاد یک موتور الکتریکی بوده و با استفاده از آن این پهپاد توان پرواز تا شعاع 10 کیلوتر و ارتفاع پروازی 3 کیلومتر را دارد. ماموریت این پهپاد دست پرتاب که البته ظاهرا تاکنون نامی برای آن اعلام نشده است ارسال تصاویر برای کاربران است.

پیش از این عده پهپادهای ایرانی از نمونه های بزرگ تر بودند که عمدتا برای استفاده از آنها به تجهیزات مخصوص پرتاب و اتاقک های کنترل بزرگ نیاز بود اما با ورود به خدمت این دو پهپاد یگان های عملیات ویژه ایرانی و واحدهای پلیس نیز می توانند به سرعت در منطقه عملیاتی و بدون نیاز به پشتیبانی پهپادهای بزرگتر اطلاعات مورد نظر خود را بدست بیاورند.
منبع مقاله : مشرق نیوز

/ج